Klasztor paulinów w Pińczowie

---

Historia

Historia budowy klasztoru paulinów w Pińczowie nie jest do końca klarowna z powodu braku dokładnych dat. Wiadomo, że to kardynał Zbigniew Oleśnicki przybył do Pińczowa i sprowadził paulinów w 1436 roku. W 1449 roku, a konkretnie 3 października, wystawił wspólnie z bratem Janem dokument, który formalizował fundację klasztoru.

W 1550 roku miały miejsce dramatyczne zmiany, kiedy to Mikołaj Oleśnicki zmusił paulinów do opuszczenia Pińczowa. Kościół, który niegdyś służył wspólnocie paulistów, został przekształcony w zbór, a w pomieszczeniach klasztornych zorganizowano gimnazjum pińczowskie. Po okresie rzymskiej rekatolicyzacji, która miała miejsce pod koniec XVI wieku, zakonnicy ponownie obecni byli w Pińczowie, przystępując do gruntownej przebudowy swojej siedziby w pierwszej połowie XVII wieku.

Jednakże, pod koniec XVIII wieku, klasztor zaczął popadać w ruinę, a dzięki staraniom Hugona Kołłątaja, paulinom odebrano ich obiekt. Krótko, bo w 1800 roku, odzyskali swoje budynki, które ostatecznie przeszły na własność rządu Królestwa Polskiego po kasacie zakonu w 1819 roku. W okresie 1864–1939 obiekty klasztorne były wykorzystywane jako sąd, więzienie oraz magazyn.

W latach 1924–1929 przeprowadzono znaczącą modernizację, podczas której wymieniono pierwotny dach gontowy na blaszany. W 1956 roku zainicjowano generalny remont klasztoru, który przystosowano na potrzeby Muzeum Regionalnego w Pińczowie, a także Pińczowskiego Samorządowego Centrum Kultury i kina Belweder. W 1962 roku rozpoczęły się prace zmierzające do odtworzenia detali architektonicznych, co miało na celu zachowanie historycznego dziedzictwa tego miejsca.

Architektura

Klasztor w Pińczowie wyróżnia się czymś wyjątkowym w swojej architekturze, przyjmując formę prostokątną. Centralnym punktem budowli jest prostokątny wirydarz, który nadaje mu harmonijny wygląd. Jego obecna struktura nosi znamiona wczesnego baroku, jednak można dostrzec znaczne fragmenty murów gotyckich, datowanych na połowę XV wieku.

W krużgankach można zauważyć ślady ozdobnej kamieniarki, która pochodzi zarówno z okresu gotyku, jak i renesansu. Pomieszczenia klasztorne posiadają stylowe sklepienia, które przybierają formę kolebkowo-krzyżową, co dodaje im elegancji i podkreśla ich historyczne znaczenie.

Cały budynek ozdobiony jest sgraffitowym fryzem z połowy XVII wieku, który biegnie pod głównym gzymsem. To niezwykłe dzieło sztuki architektonicznej przyciąga wzrok i stanowi świadectwo bogatej historii tego miejsca. Do klasztoru prowadzi adorujący portal, który jest zwieńczony tympanonem z kartuszem kardynała Zbigniewa Oleśnickiego, co świadczy o prestiżu tego obiektu.

Na północnej ścianie dziedzińca znajduje się również zegar słoneczny z 1723 roku, który nie tylko pełni funkcję praktyczną, ale także stanowi interesujący element dekoracyjny, wzbogacający przestrzeń klasztorną o dodatkowy element historyczny.

---

Oceń: Klasztor paulinów w Pińczowie

---