Roman Zawarczyński

---

Życiorys

Roman Zawarczyński był synem Pawła i Anny z rodu Krzemińskich. Wstąpił do Wojska Polskiego we wrześniu 1918 roku, a jego kariera wojskowa była ściśle związana z wojną polsko-bolszewicką. Po jej zakończeniu pełnił rolę podoficera zawodowego. Ukończył Oficerską Szkołę dla Podoficerów w Bydgoszczy, a jego rozwój karierowy nabrał tempa, gdy na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Stanisława Wojciechowskiego został awansowany na stopień podporucznika, otrzymując starszeństwo z dnia 31 sierpnia 1924 roku i 68. lokatę.

Pierwszym przydziałem oficerskim Zawarczyńskiego była służba w 14 pułku piechoty, gdzie objął stanowisko dowódcy plutonu. Do tego pułku został wcielony na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych (sygnatura O. V L. 28125.E.1924). Służył tam aż do połowy 1934 roku.

W tym czasie prezydent RP Ignacy Mościcki awansował go do rangi porucznika, nadając starszeństwo z dnia 31 sierpnia 1926 roku oraz 62. lokatę w korpusie oficerów piechoty. W roku 1928 nadal zajmował 62. lokatę w starszeństwie, natomiast w roku 1930 przynależał do 1825. lokaty łącznej wśród wszystkich poruczników piechoty, co również było 61. lokatą w starszeństwie.

W tym samym roku ukończył 5-miesięczny XV kurs dla oficerów łączności w Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu. Z dniem 16 września 1930 roku pełnił funkcję dowódcy plutonu łączności w 14 pułku piechoty. Dowodzony przez niego pluton odniósł sukces, zdobywając w 1932 roku puchar przechodni 4 Dywizji Piechoty. Roman Zawarczyński, piastując różne stanowiska we włocławskim pułku, był także powiatowym komendantem PW i WF. W 1932 roku zajmował 60. lokatę wśród poruczników piechoty w swoim starszeństwie.

W dniu 30 marca 1933 roku porucznik Zawarczyński, który wówczas dowodził kompanią w 14 pułku piechoty, został przedstawiony do awansu na stopień kapitana. Awans ten miał miejsce z dniem 1 stycznia 1933 roku, co nadawało mu 131. lokatę w korpusie oficerów piechoty. 1 lipca 1933 roku zajmował 2129. lokatę łączną wśród kapitanów piechoty, a jego starszeństwo pozostawało na poziomie 131. lokaty.

We wrześniu 1933 roku był już na stanowisku dowódcy 2 kompanii strzeleckiej 14 pułku piechoty, a w kolejnym miesiącu pełnił rolę adiutanta pułku. Na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych, opublikowanego 7 czerwca 1934 roku przez marszałka Józefa Piłsudskiego, kapitan Zawaczyński został przeniesiony z 14 pułku piechoty do 25 pułku piechoty w Piotrkowie Trybunalskim.

Na dzień 5 czerwca 1935 roku, jako oficer 25 pułku piechoty, Zawarczyński nadal zajmował 131. lokatę w starszeństwie (była to równocześnie 1853. lokata łączna wśród kapitanów korpusu piechoty). Następnym krokiem w jego karierze wojskowej była służba w przemyskiej 22 Dywizji Piechoty Górskiej, gdzie 23 marca 1939 roku pełnił funkcję II oficera sztabu, przynależąc do korpusu oficerów administracyjnych i zajmując 14. lokatę wśród kapitanów w swoim starszeństwie.

Podczas napaści Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 roku Roman Zawarczyński sprawował obowiązki zastępcy kwatermistrza 22 Dywizji Piechoty Górskiej.

Działalność konspiracyjna

Roman Zawarczyński, po uniknięciu niemieckiej niewoli, dotarł do Kazimierzy Wielkiej. Na przełomie 1939 roku związał się w Miechowie z kpt. Łukaszem Grzywaczem-Świtalskim, znanym pod pseudonimami „Ryszard” oraz „Mikołaj”. Na jego polecenie rozpoczął tworzenie struktur Związku Walki Zbrojnej w powiecie pińczowskim. W lutym 1940 roku został mianowany komendantem Obwodu ZWZ w Pińczowie, który wchodził w skład Inspektoratu Rejonowego ZWZ Miechów. Z zaangażowaniem przystąpił do formowania sztabu Obwodu oraz lokalnych struktur ZWZ.

Na tym stanowisku działał aż do sierpnia 1944 roku, a później, w ramach Armii Krajowej, objął dowództwo 120 pułku piechoty AK Ziemi Pińczowskiej, mającego kryptonim „Kawiarnia”. Pułk ten wchodził w skład 106 Dywizji Piechoty AK. W trakcie dowodzenia brał udział w licznych bitwach oraz potyczkach, w tym w starciach o Skalbmierz oraz pod Jaksicami. 10 sierpnia 1944 roku, po odprawie w lasach stradowskich, z powodu dominacji niemieckiej w okolicy, wydał rozkaz demobilizacji 120 pp AK oraz nakazał żołnierzom powrót do konspiracyjnych miejsc ukrycia, jednocześnie wypłacając im zasłużony żołd.

Aby uniknąć aresztowania przez NKWD i UB, Roman Zawarczyński przemieścił się na Ziemie Zachodnie, gdzie osiedlił się w Opolu. Po rozwiązaniu Armii Krajowej, które miało miejsce 19 stycznia 1945 roku, zainicjował kontakty z członkami Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. W trakcie swojej działalności konspiracyjnej posługiwał się pseudonimami „Snop” oraz „Sewer”.

Zawarczyński był żonaty z Heleną, z domu Szepietowską, która przyszła na świat 21 maja 1906 roku, a zmarła 5 czerwca 1959 roku. Sam odszedł z tego świata 16 stycznia 1959 roku w Opolu i został pochowany razem z żoną na cmentarzu komunalnym „Centralnym” w Półwsi (dzielnica Opola) – sektor 12s, rząd 3, grób 4.

Awanse

Roman Zawarczyński, w swojej karierze wojskowej, uzyskał kilka znaczących awansów. Poniżej przedstawiamy chronologicznie daty jego awansów:

• podporucznik – 31.08.1924 r.,
• porucznik – 31.08.1926 r.,
• kapitan – 01.01.1933 r.,
• major – 11.11.1944 r.

Odznaczenia

Roman Zawarczyński został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które podkreślają jego zasługi dla kraju. Poniżej przedstawiamy listę jego nagród:

• krzyż srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari,
• krzyż Walecznych,
• medal Niepodległości,
• złoty krzyż zasługi z mieczami,
• srebrny krzyż zasługi,
• medal pamiątkowy za wojnę 1918–1921,
• medal dziesięciolecia odzyskanej niepodległości,
• odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej.

---

Oceń: Roman Zawarczyński

---