Feliks Białkiewicz

---

Życiorys

Dzieciństwo i wczesna młodość

Feliks Białkiewicz przyszedł na świat 11 lipca 1922 roku w Pińczowie, jako najmłodszy z czterech synów Adama Białkiewicza oraz Leokadii z domu Mol. Jego ojciec posiadał specjalistyczną wiedzę w zakresie napędu młynów oraz hydrauliki, a do jego osiągnięć należy między innymi montaż pierwszego metalowego krzyża na Giewoncie w Tatrach w 1901 roku.

Przed wybuchem II wojny światowej Feliks ukończył gimnazjum, a następnie zapisał się do Liceum Ogólnokształcącego im. Hugona Kołłątaja w Pińczowie. Uczęszczał też na roczny kurs przysposobienia wojskowego, który zakończył praktycznymi ćwiczeniami polowymi. Maturę zdał w czerwcu 1942 roku, kształcąc się w konspiracyjnym liceum w rodzinnym Pińczowie. W latach 1943-1944 samodzielnie prowadził szereg tajnych nauczanych zajęć gimnazjalnych.

Działalność harcerska i konspiracyjna w trakcie II wojny światowej

W 1933 roku dołączył do Drugiej Pińczowskiej Drużyny Harcerzy, a od 1934 roku kontynuował działalność w Pińczowskiej Drużynie Harcerzy im. Gen. Sowińskiego, gdzie uzyskał stopień ćwika. W sierpniu 1939 roku, na podstawie ochotniczego zgłoszenia, został powołany do pomocniczej służby wojskowej, którą pełnił aż do ewakuacji polskich władz z Pińczowa.

W listopadzie 1939 roku wszedł w działania konspiracyjne jako współorganizator oraz zastępowy w odtworzonej I Pińczowskiej Drużynie Harcerzy. Z biegiem czasu, w odpowiedzi na rosnącą liczbę harcerzy, natychmiast pełnił liczne funkcje, w tym kierownika Kręgu Starszoharcerskiego, Szczepu oraz komendanta Roju Zbigniewowo, a później także drużynowego Grup Szturmowych oraz instruktora wojskowego i dywersyjnego.

W lipcu 1943 roku, po tragicznych wydarzeniach związanych z rozstrzelaniem funkcjonariuszy Hufca, musiał opuścić Pińczów, udając się do Opatowca, gdzie stworzył placówkę Szarych Szeregów. Po ukończeniu kursu w „Szkole za lasem” w grudniu 1943 roku, uzyskał tytuł podharcmistrza. W październiku 1944 roku zakończył roczny kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Armii Krajowej, zdobywając stopień kaprala podchorążego.

W tym czasie współtworzył oraz redagował konspiracyjne publikacje informacyjne, które były kolportowane w różnych środowiskach, a Pińczów w tym czasie zajmował drugie miejsce (zaraz po Warszawie) pod względem wydawania tytułów prasy konspiracyjnej związanej z Szarymi Szeregami.

Uczestniczył aktywnie w akcjach zaopatrzeniowych oraz sabotażowych w Wiślicy i Pińczowie, a także był częścią akcji zbrojnej „Burza”, która miała miejsce od 24 lipca do 12 sierpnia 1944 roku, prowadzącej do czasowego wyzwolenia obszaru powiatu pińczowskiego i miechowskiego.

Po zakończeniu działań wojennych, powrócił do pracy konspiracyjnej, organizując ponownie Hufiec Zbigniewowo i redagując lokalny dziennik „Informator Radiowy”. Jego Hufiec został doceniony przez Komendanta Ula Szarych Szeregów oraz Chorągwi Harcerzy Kielce za swoje zasługi.

Działalność harcerska po zakończeniu II wojny światowej

Po zakończeniu II wojny światowej, w latach 1945-1946 był członkiem Komendy Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Pińczowie, gdzie działał jako współredaktor miesięcznika „Zastępowy”. Ponadto był aktywnym uczestnikiem Międzyuczelnianego Warszawskiego Kręgu Instruktorskiego „Kuźnica”. W latach 1946-1947 brał udział w Komisji Historycznej przy Kwaterze Głównej ZHP, a później, w latach 1980-1984, był członkiem Kręgu Instruktorskiego „Łysica” w Warszawie.

Współpraca z komisjami historycznymi dotyczyła dokumentowania działalności harcerskiej w czasie II wojny światowej. Feliks był współautorem trzech edycji monografii „Gniazdo Zapaleńców” opisującej działalność Hufca Szarych Szeregów w Pińczowie.

Od momentu powstania Stowarzyszenia Szarych Szeregów w 1949 roku aż do 2001 roku był przewodniczącym jego oddziału w Pińczowie. W 1981 roku otrzymał nominację harcmistrzowską i tytuł honorowego Komendanta Hufca ZHP Pińczów. W uznaniu jego zasług dla harcerstwa, wielokrotnie wyróżniano go odznaczeniami.

Za swoje działania w czasie wojny został zweryfikowany do stopnia porucznika Armii Krajowej, a także odznaczono go Krzyżem Walecznych oraz Medalem Wojska wielokrotnie. Prezydent RP w 1993 roku mianował go podporucznikiem, a następnie, zgodnie z decyzją Ministerstwa Obrony, porucznikiem Wojska Polskiego. Otrzymał również Krzyż Armii Krajowej oraz kombatanckie odznaczenia, związane z jego wojenną działalnością.

Działalność naukowa

Feliks Białkiewicz jest absolwentem dwóch wydziałów Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) w Warszawie – leśnictwa oraz melioracji wodnych. Jako student Wydziału Leśnego został prezesem Studenckiego Koła Leśników i pierwszym redaktorem „Głosu Młodego Leśnika”. Pracował w Instytucie Badawczym Leśnictwa przez ponad 45 lat, zdobywając stopnie naukowe, w tym doktorat z zakresu melioracji wodnych oraz habilitację w zakresie nauk leśnych.

Był także kierownikiem Grupy Problemowej IBL oraz jednostki zajmującej się wykorzystaniem wód ściekowych w leśnictwie. Jego działalność obejmowała zarówno badania, jak i dydaktykę na SGGW, a także koordynację naukowych prac w Polsko-Amerykańskiej Fundacji im. Marii Curie-Skłodowskiej.

Jego wkład w badania hydrologiczne oraz związany z oczyszczaniem ścieków miejskich miał istotne znaczenie dla ochrony środowiska. Przez swoje badania Białkiewicz przyczynił się do rozwoju muldowanych oczyszczalni ścieków, a także był aktywnym członkiem wielu towarzystw naukowych oraz Rady Naukowej Instytutu Badawczego Leśnictwa.

Feliks Białkiewicz zmarł, a jego pamięć uczczono w miejscu spoczynku – na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.

Odznaczenia

Feliks Białkiewicz był odznaczonym wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, które odzwierciedlają jego aktywność i poświęcenie. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych odznaczeń:

• Krzyż Walecznych,
• Krzyż Armii Krajowej (1984),
• Medal Wojska (przyznany czterokrotnie),
• Krzyż Zasługi dla Związku Harcerstwa Polskiego (1970),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1980),
• Srebrny (1955) i Złoty Krzyż Zasługi (1970) z Mieczami (1986),
• Odznaka Pamiątkowa „Akcja Burza” (1994),
• Odznaka Pamiątkowa „Weteran Walk o Niepodległość” (1996),
• Patent Weterana Walk o Wolność i Niepodległość (2000),
• Medale: X-lecia (1955) i XL-lecia (1984),
• Srebrna (1957) i Złota (1978) Odznaka Polskiego Towarzystwa Leśnego,
• Złota Odznaka Związku Zawodowego Pracowników Leśnictwa i Przemyślu Drzewnego (1965),
• Odznaka „Zasłużony dla Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego” (1977),
• Złota Odznaka „Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej” (1990).

Wybrane publikacje naukowe

Oto wyselekcjonowane publikacje naukowe autorstwa Feliksa Białkiewicza, które ukazują bogaty dorobek jego pracy w dziedzinie gospodarki wodnej, ekologii oraz ochrony środowiska. Poniższe pozycje pokazują różnorodność badań, które podejmował w ciągu swojej kariery:

• Białkiewicz F., Ciepielowski A., Stolarek A., Tyszka J., Wiślińska B., Leśne zlewnie badawcze, Prace IBL 16 (1993), s. 1-37,
• Białkiewicz F., Dotychczasowa i perspektywiczna działalność Zakładu Gospodarki Wodnej IBL, Prace IBL, ser. , numer specjalny (1992), s. 12-42,
• Białkiewicz F., Miśkiewicz N., Harmaciński W., Koncepcja rozwiązania gospodarki ściekowej przemysłu ziemniaczanego na przykładzie glebowo-roślinnej oczyszczalni ścieków ZPZ Iława, Prace IBL 709 (1991), s. 272-283,
• Białkiewicz F., Harmaciński W., Oczyszczanie w glebie i wykorzystywanie ścieków ziemniaczanych do produkcji roślinnej. Badania na małych lizymetrach, Prace IBL 705 (1991), s. 219-233,
• Białkiewicz F., Cieślak A., Kieruzal M., Rytel Z., Utylizacja ścieków komunalnych w plantacyjnych uprawach drzew i w drzewostanie sosnowym na siedlisku boru świeżego, Prace IBL 702 (1991), s. 155-178,
• Białkiewicz F., Nowiński S., Miąższość drzew w plantacji nawadnianej ściekami miejskimi, Prace IBL 696 (1991), s. 63-71,
• Białkiewicz F., Kieruzal M., Wawrzyniak T., Zużycie wilgoci i pokarmu przez rośliny drzewiaste przy nawodnieniu ściekami i nawożeniu, Prace IBL 701 (1991), s. 133-153,
• Białkiewicz F., Kieruzal M., Wawrzyniak T., Oczyszczanie i wykorzystanie ścieków miejskich w uprawach roślin drzewiastych, Prace IBL 700 (1991), s. 117-132,
• Białkiewicz F., Kieruzal M., Wawrzyniak T., Badania nad utylizacją ścieków łódzkiej aglomeracji miejskiej w uprawach drzew i krzewów, Prace IBL 700 (1991), s. 155-178,
• Białkiewicz F., Krajewski T., Regulacja stosunków wodnych na leśnych powierzchniach poklęskowych, Prace IBL, ser. B, 5 (1985), s. 50-54,
• Białkiewicz F., Babiński S., Znaczenie lasu w kształtowaniu retencji wodnej gleb i odpływie wód opadowych, Sylwan 1 (1981), s. 1-9,
• Białkiewicz F., Krajewski T., Niektóre aspekty badań nad wodnymi melioracjami torfowisk i ich leśnym zagospodarowaniem, Seminarium pt. „Gospodarka leśna na torfowiskach”, Warszawa, wrzesień 1980,
• Białkiewicz, F., Badania nad możliwością wykorzystania ścieków miejskich w uprawach leśnych i plantacyjnych, Prace IBL 574, Warszawa 1980,
• Białkiewicz F., Dobrzański B., Boćko J., Stan badań i perspektywy nawodnień ściekami terenów leśnych, Zeszyty Postępów Nauk Rolniczych 204 (1978), s. 261-275,
• Białkiewicz F., Boćko J., Nowiński S., Dynamika wzrostu upraw leśno-plantacyjnych nawadnianych ściekami miejskimi, Zeszyty Postępów Nauk Rolniczych 204 (1978), s. 289-297,
• Białkiewicz F., Leśne oczyszczanie i wykorzystanie ścieków miejskich, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 204 (1978), s. 255-288,
• Białkiewicz F., Rytel Z., Zawartość składników pokarmowych w wodach rzeki Ner w latach 1957-1974, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 204 (1978), s. 23-35,
• Białkiewicz F., Boćko J., Nowiński S., Oczyszczanie i wykorzystanie ścieków w środowisku gleb leśnych, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 204 (1978), s. 13-22,
• Białkiewicz F., Kucharska K., Tyszka J., Odpływ wód powierzchniowych z małych zlewni nizinnych o różnym stopniu i układzie lesistości, Sylwan 6 (1978), s. 1-10,
• Białkiewicz F., Tomaszewski K., Zaręba R., Produktywność upraw sosnowych na zmeliorowanych nieużytkach bagiennych, Prace IBL 540 (1977), s. 89-132,
• Białkiewicz F., Badania lizymetryczne nad oczyszczaniem i wykorzystaniem ścieków ziemniaczanych pod uprawami leśnymi, Roczniki Nauk Rolniczych, ser. F, 79/2 (1976),
• Białkiewicz F., Kucharska K., Tyszka J., Rola lasu w użytecznym obiegu wody w środowisku przyrodniczym, Prace IBL 513-514 (1976), s. 115-126,
• Białkiewicz F., Kermen J., Środowisko leśne jako naturalna oczyszczalnia ścieków, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej – Inżynieria Sanitarna 18 (1975), s. 23-37,
• Białkiewicz F., Możliwości wykorzystania ścieków miejskich w gospodarstwie leśnym (doświadczenia lizymetryczne), Prace IBL 487 (1974), s. 79-108,
• Białkiewicz F., Oczyszczanie i wykorzystanie w gospodarstwie leśnym ścieków z produkcji płyt pilśniowych (badania lizymetryczne), Prace IBL 486 (1974), s. 53-77,
• Białkiewicz F., Stosunki hydrologiczne małych zlewni nizinnych: zalesionej zlewni rzeki Jałówki i rolniczej zlewni rzeki Kamionki, Prace IBL 341 (1968), s. 227-305,
• Białkiewicz F., Nowiński S., Wpływ nawodnień nawożących ściekami na wysokość i jakość plonu wierzb krzewiastych, Prace IBL 338/342 (1968), s. 307-363,
• Białkiewicz F., Możliwość wykorzystania ścieków miejskich w produkcji wierzby krzewiastej, Sylwan 4 (1968), s. 43-55,
• Białkiewicz, F., Grochodrzew, Warszawa 1952.

Źródła

Oto zestaw ważnych materiałów źródłowych, które dostarczają cennych informacji na temat Feliksa Białkiewicza oraz jemu współczesnych:

• Materiały historyczne Stowarzyszenia Szarych Szeregów, Nr. 88 (2009), s. 65-69,
• Głos Pińczowski, rok XIX, nr 1 (177), styczeń 2009, s. 6-8;12,
• Głos Lasu, nr 1 (463), styczeń 2009; s. 42-43,
• Leśne Prace Badawcze, vol. 70(1), marzec 2009, s. 92-93,
• Złota Księga Nauki Polskiej – Naukowcy Zjednoczonej Europy, Gliwice 2006, s. 41-42,
• Współcześni uczeni polscy – słownik biograficzny, tom V, Warszawa 2006, s. 75,
• Pierwsi Powojenni – monografia pierwszego, powojennego rocznika studentów Wydziału Leśnego SGGW (1945-50), Warszawa 2004, s. 151-154,
• Wiśniewska M., Harcerz, żołnierz, obywatel…, Warszawa 1987, s. 92-151,
• Baczuk J., Borowy R., Gembarzewski A. (red.) Chłopcy z lasu, cz. IV: wspomnienia leśników-kombatantów, Warszawa 1999, s. 35-47,
• Broniewski S., Całym życiem, Warszawa 1983, s. 228-229,
• Kozera A. (red.), Wspomnienia partyzantów Republiki Pińczowskiej 1944, tom 2, Kielce 2004, s. 18-43,
• Kozera A. (red.), Wspomnienia partyzantów Republiki Pińczowskiej 1944, tom 6, Kielce 2005, s. 86-102,
• Jabrzemski J. (red.), Szare Szeregi – Harcerze 1939-1945, tom I, Warszawa 1988, s. 112-134,
• Jabrzemski J., Harcerze z Szarych Szeregów, Warszawa 1997, s. 54-57,
• Wojtycza J. (red.), Harcerski Słownik Biograficzny, tom IV, Warszawa 2016, s. 24-28.

---

Oceń: Feliks Białkiewicz

---